Bazige Bazen: De snelle weg naar onethisch gedrag?

Dominante leiderschapstijlen kunnen onethisch gedrag stimuleren; bewust leiderschap creëert een veilige en effectieve werkomgeving.

Hoe komt het dat sommige leiders het beste uit hun teams halen, terwijl anderen onbedoeld een broedplaats van problemen creëren? Veel schandalen beginnen op de werkvloer, maar hoe groot is de rol van de baas echt? Onderzoeken tonen aan dat dominante leiders vaak onbewust bijdragen aan ongewenst gedrag.

Neem bijvoorbeeld het schandaal bij Uber onder leiding van voormalig CEO Travis Kalanick. Kalanick’s agressieve leiderschapsstijl zorgde voor een bedrijfscultuur waarin intimidatie en onethisch gedrag hoogtij vierden. Beschuldigingen van seksuele intimidatie, het ontwijken van regelgeving en andere controverses waren aan de orde van de dag. Waarom gedroegen medewerkers zich zo? Voelden zij zich gedwongen of dachten zij dat dit “gewoon” was? Uiteindelijk moest Kalanick aftreden door de gevolgen van deze cultuur.

Leiderschap en de invloed op gedrag
Waarom nemen werknemers onethische beslissingen? Onderzoekers Garrett Brady en Niro Sivanathan ontdekten dat leiders de normen bepalen – vaak zonder dat ze dat doorhebben. Dominante leiders wekken de indruk dat regels overtreden mag als het voor het succes van het bedrijf is. Medewerkers volgen dat voorbeeld, soms zelfs zonder dat de baas daar expliciet om vraagt. Maar hoe ver gaat dat?

In hun onderzoeken in India, de VS en via experimenten ontdekten Brady en Sivanathan keer op keer hetzelfde patroon: medewerkers onder een dominante leider namen sneller onethische beslissingen. Denk aan valsspelen, liegen of de schuld afschuiven. Zelfs in laboratoriumexperimenten, waarin proefpersonen met een dominante “bazin” werkten, bleek dit gedrag direct merkbaar.

Zijn dominante leiders altijd slecht?
Het antwoord is nee. Waarom zijn dominante leiders dan toch waardevol? In tijden van crisis of onzekerheid kunnen ze duidelijkheid en controle bieden. Maar hoe voorkom je dat deze kracht een risico wordt? Als medewerkers denken dat “alles geoorloofd is”, kan dat de organisatie schade toebrengen. Hoe vind je hierin de balans?

Wat kun je doen tegen de negatieve effecten?
Moeten we dominante leiders veranderen of juist ondersteunen? Bedrijven kunnen veel winnen door aandacht voor duidelijke waarden en normen te stellen. Medewerkers moeten weten dat onethisch gedrag nooit wordt getolereerd, zelfs niet als het lijkt alsof de leider dat goedkeurt. Ook leiders zelf moeten reflecteren. Is jouw stijl er een die angst inboezemt? Zien medewerkers je als iemand die “alles” goedkeurt om doelen te halen? Als dat zo is, is het tijd om je leiderschapsstijl kritisch te bekijken.

Dominant leiderschap kan krachtig zijn, maar alleen als het gepaard gaat met bewustzijn en verantwoordelijkheid. Vraag jezelf af: wat voor leider wil je zijn? De keuze die je maakt, bepaalt niet alleen jouw succes, maar ook dat van je team én je organisatie.

Bij Jefr helpen we leiders en teams om bewust te worden van hun invloed op de werkvloer. Met onze workshops en coaching programma’s versterken we niet alleen leiderschap, maar zorgen we ook voor effectiviteit en een veilige werkomgeving. Wil je meer weten over hoe wij kunnen helpen? Neem contact met ons op!

#Leiderschap #Teamdynamiek #SocialeVeiligheid #JefrConsultancy